Khái niệm:: Nông nghiệp, nông thôn
Dự kiến tại COP30, thế giới sẽ tiếp tục xoay quanh những câu hỏi cấp bách nhất của thời đại: khủng hoảng khí hậu, tương lai của các hệ sinh thái then chốt và khả năng chuyển dịch sang các mô hình phát triển bền vững có sự tham gia của cộng đồng.

Trong bối cảnh đó, an ninh lương thực, sinh kế của nông dân, tri thức bản địa và những thực hành nông nghiệp bền vững – vốn vừa mang tính bảo tồn văn hoá vừa bảo vệ môi trường – đang trở thành những vấn đề nóng bỏng.

Nhiều nhóm yếu thế vẫn gặp rào cản lớn trong tiếp cận nguồn vốn nhanh, linh hoạt và phù hợp với mô hình sản xuất đặc thù. Họ chịu rủi ro cao khi bị cuốn vào chuỗi cung ứng hiện đại cùng những biến động môi trường khó lường, dù chính họ đang gánh trên vai những nhiệm vụ trọng yếu như bảo đảm an ninh lương thực, giữ đất – giữ rừng và quản lý nguồn nước. Những yếu tố liên quan đến hạnh phúc chung của cộng đồng – từ sinh kế cho người nghèo đô thị đến người khuyết tật – thực chất chỉ có thể được hiểu và giải quyết bền vững bởi chính cộng đồng, dựa vào sự chủ động, khả năng thích ứng và động lực tự thân.

Trong khi đó, hệ thống tài chính hiện tại chưa đáp ứng được nhu cầu của họ: mô hình ngân hàng thương mại làm suy yếu quyền tự chủ của nông dân; quỹ từ thiện mang tính ngắn hạn và thiếu tiêu chí đánh giá tác động; nhiều mô hình doanh nghiệp xã hội bị biến tướng thành nơi tận dụng lao động yếu thế để tạo lợi nhuận cho một nhóm nhỏ; còn thị trường vốn tại Việt Nam vẫn để dòng tiền “đóng băng” trong vàng và bất động sản thay vì luân chuyển tạo giá trị thực cho xã hội. Khoảng trống này đòi hỏi những thể nghiệm mới – những mô hình tài chính cộng đồng mang tính dài hạn, dựa trên niềm tin, tính trách nhiệm và sự tham gia bình đẳng của người dân.

Nông nghiệp sinh thái ở Việt Nam